ბორჯომის მუნიციპალიტეტის დაბა ახალდაბაში ცხოვრობს ერთი უსაყვარლესი მოხუცი, 86წლის მიხეილ ზედელაშვილი, იგივე ზეიდელი, რომელმაც კარგად იცის მისი დაბის ისტორია. მას ხშირად ახალდაბის მემატიანესაც ეძახიან.
ჩემი პირველი ჟურნალისტური დავალების შესასრულებლად, მეც, როგორც წარსულზე და ახალდაბაზე შეყვარებულმა, გადავწყვიტე, ბატონ მიხეილს შინ ვსტუმრებოდი. საგულდაგულოდ მოვემზადე, ავიღე ჩემი ბლოკნოტი და კალამი და ემოციებით აღსავსე გავემართე მისი სახლისკენ. გზაში გამიწვიმდა. ბატონი მიხეილი ჭიშკართან ღიმილით შემომეგება და სახლში შემიპატიჟა.
საუბრის დაწყებამდე სათვალე მოირგო და ბევრი საინტერესო ამბავი გაიხსენა თავისი ცხოვრებიდან…
მიხეილ ზედელაშვილი 1937 წელს ქალაქ თბილისში დაიბადა. წარმოშობით გერმანელია, ქ. მიუნხენიდან. მისი გერმანული გვარი ზეიდელია, რომელიც სიბერეში დაიბრუნა. ახლა უკვე მის პირადობის დამადასტურებელ მოწმობაში გვარი ზეიდელი წერია, რითაც ძალიან ბედნიერია.
მიხეილის ოჯახი პოლიტიკური რეპრესიების მსხვერპლი გახდა, გადასახლებას ვერც მისი ოჯახი გადაურჩა, 1941 წლიდან შუა აზიაში ცხოვრობდა და სკოლა სამხრეთ ყაზახეთში დაამთავრა. ახალდაბაში 1956 წლიდან ცხოვრობს. 1967 წელს დაამთავრა საქართველოს სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტის სატყეო-საინჟინრო ფაკულტეტი. 1981 წელს დისერტაცია მოსკოვში დაიცა (სპეციალობა: ტყის კულტურები, სელექცია, მეტესლეობა და ქალაქების გამწვანება).
მისი შრომითი ბიოგრაფია ახალდაბის საავეჯო ფაბრიკაში დაიწყო, მერე – ნეძვის სატყეოში, ტყის მცველად. ძირითადად, 44 წლის განმავლობაში (1968-2012), პენსიაზე გასვლამდე მუშაობდა თბილისის სამთო მეტყევეობის კვლევით-სამეცნიერო ინსტიტუტის ახალდაბის საცდელ სადგურში, დაწყებული მუშის პოზიციიდან, დამთავრებული წამყვან მეცნიერ თანამშრომლამდე.
მიხეილ ზეიდელის მეორე სპეციალობა მუსიკათმცოდნეობაა. შეთავსებით, 1990 წლამდე, სხვადასხვა ორგანიზაციაში სასულე და საესტრადო ორკესტრების ხელმძღვანელად მუშაობდა. მისი გატაცებაა ხალხური მედიცინა, ჟურნალისტიკა და სპორტი.
ოჯახი
მიხეილის მამა, სერგო ივანეს ძე ზეიდელი, პოდპოლკოვნიკი და ამავე დროს, სამხედრო დირიჟორი იყო. მან დაამთავრა პეტერბურგის კონსერვატორიის ქ. როსტოვის ფილიალის სამხედრო დირიჟორობის ფაკულტეტი. ხელმძღვანელობდა რამდენიმე სამხედრო ორკესტრს, მათ შორის – საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ორკესტრს (1932-1936). პენსიაზე გასვლის შემდეგ ახალდაბის საავეჯო ფაბრიკის კლუბში ჩამოაყალიბა სასულე და სიმებიანი ორკესტრები, ხოლო სკოლა-ინტერნატში – სასულე ორკესტრი.
ბატონი მიხეილის მეუღლე, ვენერა ციყელაშვილი, 1999 წელს გარდაიცვალა. ჰყავს ორი შვილი ლევანი და მაია ზედელაშვილები. მისი გოგონაც მუსიკას გაჰყვა და მუსიკის მასწავლებელია. ბატონი მიხეილის თქმით, „მუსიკა თაობიდან თაობებს გადაეცემა“
მუსიკა და მიხეილი
ბელორუსიის ქ. ბარანოვიჩში, სავალდებულო სამხედრო სამსახურის პერიოდში (1957-1960) მიხეილ ზედელაშვილმა ჩამოაყალიბა სასულე და საესტრადო ორკესტრები.
1968 წლიდან იგივე საქმიანობა მან განაგრძო ხაშურში, სადაც სხვადასხვა წლებში შექმნა ოთხი წარმატებული ორკესტრი. მისი ორკესტრები ღებულობდნენ მონაწილეობას როგორც საზეიმო ღონისძიებებში, ასევე – რესპუბლიკურ ფესტივალებში, კონკურსებსა და ოლიმპიადებში, სადაც ხშირად იკავებდნენ 1-ლ, მე-2 და მე-3 ადგილებს.
1968 წელს ბატონმა მიხეილმა ახალდაბაში ჩამოაყალიბა საესტრადო ანსამბლი „ახალდაბა“ და დღესაც განსაკუთრებული ემოციებით იხსენებს იმ კონცერტებს, რომლებსაც ბორჯომის სანატორიუმებში მართავდა, თავის ანსამბლთან ერთად.
წიგნები
როგორც ჩემმა მასპინძელმა მითხრა, წერა მან ასაკში შესულმა დაიწყო. პირველი წიგნი 2015 წელს თბილისში დაიბეჭდა, სადაც აღწერილია ბორჯომის მუნიციპალიტეტის დაბა ახალდაბის ისტორია – ეთნოგრაფია. ამას გარდა ბატონ მიხეილს დაწერილი აქვს რამდენიმე სხვა წიგნი, მაგრამ თემა მაინც ახალდაბაა. ახლა ელოდება საზაფხულო სეზონსა და ტურისტების ჩამოსვლას, რათა გაყიდოს წიგნები და სტუმრებს უკეთესად გააცნოს ახალდაბის ისტორია, მოსახლეობა, ღირშესანიშნაობები და ულამაზესი ადგილები.
ეპილოგის მაგიერ
ჩემს მასპინძელთან ერთად საოჯახო ალბომი დავათვალიერე და მისი რამდენიმე ყრმობის ფოტოც თან წამოვიღე, ჩვენი მკითხველისთვის გასაცნობად.
გამომშვიდობებისას ბატონმა მიხეილმა რედაქციიისთის თავისი წიგნები გამომატანა საჩუქრად, მე კი ჩვენი გაზეთის, „ბორჯომიnews”-ის რამდენიმე ნომერი ვუსახსოვრე და მისი გვარ-სახელი ჩვენს ხელმომწერთა სიას შევმატე.
მასპინძელმა ჭიშკრამდე გამომაცილა და თან რჩევებიც მომცა, თუ როგორ გავაცოცხლო ჩვენი ახალდაბა და მეც დავპირდი და მერწმუნეთ, ამას აუცილებლად გავაკეთებ. ახალდაბის წარსულს, მის ისტორიას ყველას გავაცნობ.
ლინდი ტატიაშვილი
