მასწავლებლობა უწყვეტი პროცესია – მოსწავლე უნდა გრძნობდეს, რომ აფასებ!

თამარ ბლიაძე წამყვანი მასწავლებლის სტატუსით დაბა-ახალდაბის საჯარო სკოლის მათემატიკის პედაგოგია, სკოლაში 26 წლიანი გამოცდილებით.

იგი 8 წელი სასწავლო ნაწილის გამგის პოზიციასაც იკავებდა. დღეს, პარალელურად ახლციხის რაიონში ეროვნული სასწავლო გეგმის  დანერგვისა და განვითარების კოორდინატორია.

ქალბატონი თამარის სწავლების მიდგომებსა და მოსწავლეთა სასწავლო გარემოს,

ამასთან სკოლებში მიმდინარე გამოწვევების შესახებ დამატებით ინფორმაციას

ჩვენი ინტერვიუდან შეიტყობთ.

– ქალბატონო თამარ, საინტერესოა, წამყვანი მასწავლებლის სტატუსის მოპოვება რა დამატებით ვალდებულებებს აკისრებს პედაგოგს და როგორია გზა, რომელსაც მასწავლებელი სკოლაში ყოველდღე გადის?

– სტატუსი არ განსაზღვრავს მასწავლებლის მოვალეობებს, იგი მუდამ უნდა ფიქრობდეს თავის მოსწავლეებზე, მათ საჭიროებებსა თუ შესაძლებლობებზე, რათა საინტერესო და ინტერაქციული სასწავლო პროცესი შექმნას ყოველ გაკვეთილზე. არცერთი მოსწავლე არ უნდა დაგვრჩეს ყურადღების მიღმა. ბავშვს უნდა აგრძნობინო, რომ გიყვარს, ზრუნავ და აფასებ, როგორც პიროვნებას. მასწავლებლის ყოველდღიურობაც ესაა.

რაც შეეხება წამყავნი პედაგოგის  ვალდებულებებს, ვფიქრობ, უმთავრესი კოლეგებთან თანამშრომლობა, ურთიერთდახმარება და საკუთარი პრაქტიკის გაზიარებაა.

• გაგვიზიარეთ, რა დაგანახათ თქვენმა გამოცდილებამ?
• რაც არ უნდა გამოცდილი და რა სტატუსის მქონეც არ უნდა იყოს პედაგოგი, არასოდეს არ უნდა შეწყვიტოს საკუთარ პროფესიულ განვითარებაზე ზრუნვა. ჩემმა გამოცდილებამ დამანახა, რომ მუდმივად უნდა ზრუნავდე სამუშაო პროცესში გამოკვეთილი გამოწვევების შესაბამისად, მიზანზე ორიენტირებული აქტივობების დაგეგმვასა და განხორციელებაზე.

– აქტიურად, ინერგება სკოლებში ახალი სკოლის მოდელი, როგორ მომავალ თაობას უნდა ველოდოთ? გვესაუბრეთ შედეგებზე, რომელსაც ახალი სკოლის მოდელი გვპირდება?!

 – ზოგადი განათლების რეფორმა საქართველოს ყველა სკოლას შეეხო, ეს არის ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვის პროექტი, რომელიც არის პროცესებზე ორიენტირებული. სკოლებში  ამ პროცესების სწორად წარმართვა ძალიან ბევრ საკითხთანაა დაკავშირებული. პირველ რიგში, სკოლის ლიდერები უნდა ხედავდნენ რეფორმის საჭიროებას, უნდა ცდილობდენენ პედაგოგთა ჩართულობას და იმ ამოცანების დანერგვას საკლასო ოთახში, რასაც პროექტი სთავაზობს.

ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმით, სწავლა-სწავლების პროცესი  ხუთ ძირითად საგანმანათლებლო პრინციპს უნდა ეფუძნებოდეს, ხოლო მიზანს უნდა წარმოადგენდეს მოსწავლეებში გამჭოლი უნარების და ღირებულებების განვითარება, სწავლა უნდა მიმდინარეობდეს პოზიტიურ  და მოწესრიგებულ გარემოში, სადაც მოსწავლე, მასწავლებელთან ერთად, პასუხისმგებელი უნდა იყოს საკუთარ სწავლა-განვითარებაზე. სასკოლო საზოგადოებამ  უნდა ვუზრუნველყოთ სიღრმისეული სწავლება: მოსწავლეებს სასწავლო მასალა უნდა მივაწოდოთ ეტაპობრივად და მრავალმხრივად, უნდა მოვახდინოთ ახალი საკითხების, ცნებების საფუძვლიანად და განსხვავებულ კონტექსტში განხილვა.  სწავლება უნდა ავაგოთ მოსწავლის გამოცდილებაზე და ვასწავლოთ ნასწავლის პრაქტიკაში გამოყენება, დავანახოთ ცხოვრებასთან კავშირი.

 ასევე  სწავლება და შეფასება არ უნდა იყოს ერთმანეთისგან გამიჯნული, კარგი განმავითარებელი შეფასება  მოსწავლის განვითარების კარგი ინსტრუმენტია. ამ ყველაფრის ერთმანეთთან ბმა სასურველ შედეგებზე გაგვიყვანს და მოგვცემს სამომავლოდ მოაზროვნე, წიგნიერ, შემოქმედ და პასუხხისმგებლობის გრძნობის მქონე ადამიანს, რომელსაც შეუძლია, დამოუკიდებლად მიიღოს გადაწყვეტილებები, გადაჭრას პრობლემები და შექმნას ახალი ღირებულებები.

           – როგორი თვისებებით უნდა გამოირჩეოდეს მასწავლებელი? 

          – პირველ რიგში, აუცილებელია, მოსწავლეების და პროფესიის ძლიერი სიყვარული, ბავშვებმა უნდა დაინახონ სიყვარული  და საჭიროება იმ ყველაფრის, რასაც ვასწავლით. ასევე –  მასწავლებლებს უნდა შეგვეძლოს, გავითვალისწინოთ მოსწავლის გრძნობები, ემოციები, ფიქრები და განცდები. მოსწავლეებს უყვართ მასწავლებელი, რომელიც მოსაწყენ საგანს საინტერესოდ ასწავლის, აქედან გამომდინარე, მასწავლებლის მთავარი თვისება  უნდა იყოს შემოქმედება, იგი უნდა იყენებდეს სხვადასხვა სწავლების მეთოდებს, რომელიც მოსწავლის ინტერესებზე იქნება მორგებული. მოსწავლემ უნდა იცოდეს, რომ მასწავლებელი ყოველთვის მზადაა, დაეხმაროს მას. უნდა მოვიპოვოთ მოსწავლეთა ნდობა და ვიყოთ მათთვის საინტერესონი. ბოლოს აღვნიშნავ, მასწავლებელი უნდა იყოს მიმტევებელი, უნდა შეეძლოს, მოუსმინოს მოსწავლეს და მხარი დაუჭიროს მას.

– როდესაც პარალელს ავლებთ თქვენს მოსწავლეობასა და დღევანდელ სასწავლო პროცეს შოროს, რამდენად განსხვავებულია ცოდნის მიღების შესაძლებლობები?

-ცოდნის მიღების შესაძლებლობებს რაც შეეხება, დღევანდელ სასწავლო პროცესში მრავალფეროვნების მეტი საშუალებაა. თუ მოსწავლეს ვასწავლით სწავლის სწავლას და  სასწავლო რესურსების სწორად გამოყენებას, იგი ჩამოყალიბდება დამოუკიდებლად მსწავლელად. მათთვის საინტერესოა ტექნოლოგიებით სწავლება, უამრავი სასწავლო პლათფორმაა შექმნილი, რაც  განვითარების საშუალებას აძლევს. ჩემი მოსწავლეობის პერიოდში ეს შაძლებლობები არ არსებობდა, ერთადერთი რესურსი იყო წიგნი, ახლა პირიქით, ერთ-ერთია წიგნი სხვა უამრავ რესურსთან ერთად.

– 2 წელია სკოლებში სწავლება ჰიბრიდულად მიმდინარეობს, როგორც ონლაინ ისე კონტაქტურად, ვისაუბროთ ონლაინ სწავლების დადებით და უარყოფით კონტექსტზე, რა გაჩვენათ ამ პერიოდმა?

– ონლაინ სწავლების ყველაზე დადებითი მხარე ისაა, რომ ჩვენი საქმიანობის გაგრძელების საშუალება მოგვეცა და ამ გართულებულ სიტუაციაში არ გავჩერდით. მოვახერხეთ საინფორმაციო-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების მანამდე უცნობი შესაძლებლობების გაცნობა-გამოყენება. მოზარდებისთვის ეს საკმაოდ საინტერესო აღმოჩნდა. მოსწავლეთა დაინტერესების მიზნით ონლაინ გაკვეთილზე შესაძლებელია სხვადასხვა ინტერნეტ  რესურსის გამოყენება. მე, როგორც მათემატიკის მასწავლებელი,

 ვიყენებ ხანის აკადემიის სასწავლო ვიდეოებს და  სავარჯიშოებს, ტელესკოლის გაკვეთილებს, კარგი სკოლის თვალსაჩინოებებს,  math.ge-ს მასალებს, რაც ძალიან მოსწონთ მოსწავლეებს.  ამ ყველაფერს საკლასო ოთახში ვერ გამოიყენებ თუ არ გაქვს ინტერნეტით და ტექნოლოგიებით აღჭურვილი საკლასო ოთახი.

უარყოფიდ მხარედ შეიძლება, ჩაითვალოს ის, რომ  მოსწავლე მიეჯაჭვა ტექნოლოგიებს. ასევე – გაკვეთილის მცირე დროის გამო, მასწავლებლებს მოუწიათ სასწავლო გეგმის მოდიფიცირება. ასევე – ზოგიერთ მოსწავლეს არ  აქვს ხელმისაწვდომობა ინტერნეტზე და მოწყობილობაზე, რაც, თავისთავად, პრობლემას წარმოადგენს.

– გაიხსენეთ ფაქტი, რომელმაც თქვენს მასწავლებლად ჩამოყალიბებაში გარდამტეხი როლი ითამაშა?

– ჩემ მასწავლებლად ჩამოყალიბებაში გარდამტეხი როლი ითამაშა ჩემი  მასწავლებლების ნდობამ, სიყვარულმა და დამოკიდებულებებმა.  ზოგიერთი მათგანი დღეს ჩემი კოლეგაა, ჩემი დიდი სიყვარული და პატივისცემა მათ.   მასწავლებლობა უწყვეტი პროცესია, თავადაც სწავლობ და სხვებსაც ასწავლი. შედიხარ საკლასო ოთახში, სიყვარულით ანთებული თვალებით შემოგყურებენ ბავშვები  და შენგანაც იგივეს მოელიან,  მათგან გულწრფელი ემოციები მთავარი მამოძრავებელი ძალა ხდება და ასე გრძელდება უწყვეტად.

– დაგვისახელეთ საკითხები, რომლის გადაჭრა სკოლებში უმთავრეს ამოცანას წარმოადგენს?  

– სათანადო ინფრასტრუქტურის არარსებობა სკოლებში პრობლემას წარმოადგენს და სასურველია, ეს პრობლემა მოგვარდეს. მასწავლებელთა ურთიერთანამშრომლობა და მშობელთა ჩართულობა სასკოლო საზოგადოების მთავარი ამოცანა  უნდა იყოს. დადგენილია, რომ მშობლისა და მასწავლებლის თანამშრომლობა დადებითად აისახება მოსწავლის აკადემიურ მოსწრებაზე. მშობელმა უნდა იცოდეს მის შვილს რას და რა მეთოდებით ასწავლიან.  სკოლის დირექტორი, პედაგოგები, მოსწავლეები და მათი მშობლები ერთი გუნდის წევრებად უნდა აღიქვამდნენ თავს, ერთობლივად უნდა მუშაობდნენ სკოლის განვითარებისთვის. თუ გვსურს სკოლაში პოზიტიური პროცესების დაძვრა, თანამშრომლობისა და თანამონაწილეობის გარეშე წარმოუდგგენელია ამაზე ფიქრიც კი.

სკოლებში უნდა დამკვიდრდეს კულტურა, სასკოლო საზოგადოებამ ერთობლივად დაგეგმოს საკუთარი  განვითარების გზა და მუდმივად იფიქროს მის განვითარებაზე. რა თქმა უნდა, გათვალისწინებული უნდა იყოს მოსწავლეთა ინტერესები და შესაძლებლობები. ასევე – მნიშვნელოვანი როლი ეკისრება სკოლის დირექტორს, რომელიც ყველასათვის მაგალითის მიმცემი უნდა იყოს. ეს ყველაფრი ერთად ხელს შეუწყობს, სკოლა ჩამოყალიბდეს ერთიან გუნდად და მართოს შიდა პროცესები.

– რას ურჩევდით მოსწავლეებსა და მომავალ პედაგოგებს?

– მთვარი სურვილი და მონდომებაა, არც ერთ ასაკში არ თქვათ უარი ოცნებებზე. უბრალოდ, ირწმუნეთ საკუთარი შესაძლებლობების და ყველაფერი გამოგივათ.

იზა იანვარაშვილი